Introductie

Washington D.C., hoofdstad van de Verenigde Staten van Amerika, geografisch (sinds 1895) en bestuurlijk (sinds 1967) samenvallend met het District of Columbia, op de noordoostoever van de Potomac, omgrensd door Maryland en in het zuiden en westen door Virginia (Potomac), 174 km2, met 606.000 inw.

Functies

De stad is de zetel van de federale regering. De dienstverlening aan de ambtenaren, de in en rond Washington wonende militairen (werkzaam in het op de zuidwestoever van de Potomac, in Virginia [Arlington], gelegen Pentagon) en de employés van de buitenlandse ambassades, enz. vormt de voornaamste economische activiteit. Het toerisme is de tweede pijler van de economie.

De industrie speelt een ondergeschikte rol en is deels in handen van de overheid (drukkerijen en binderijen, enz.); de industriële productie is sterk afgestemd op de behoeften van de stad zelf (levensmiddelen e.d.). Vooral sinds de Tweede Wereldoorlog is Washington ook een centrum geworden van research-instituten die (vnl. in opdracht van de overheid) wetenschappelijk onderzoek doen op het gebied van kernenergie, ruimtevaart, wapenontwikkeling en informatica. Ook zijn er enkele particuliere research-instituten gevestigd, zoals de Carnegie Institution of Washington (gesticht 1902; natuurwetenschappen) en de Brookings Institution (1927; economie en politicologie). De stad is voorts in de loop van de jaren het landelijk hoofdkwartier geworden van talloze nationale (vakbonden, politieke partijen, enz.) en internationale organisaties. Deze trek naar Washington heeft een belangrijke stoot gegeven tot de ontwikkeling van de sectoren bouwnijverheid (de op twee na belangrijkste economische sector: de stad), handel in onroerend goed, conferentiewezen en toeristenindustrie.

De stad heeft zich ten gevolge van een en ander ook ontwikkeld tot een aanzienlijk financieel centrum, zetel van o.a. het IMF en de Wereldbank. Washington heeft spoorverbindingen met de meeste grote steden van de Verenigde Staten en beschikt over drie luchthavens in de naaste omgeving: Washington National Airport ten zuiden van de stad, Dulles International Airport 50 km ten westen van de stad (beide in de staat Virginia) en Baltimore-Washington International Airport 30 km ten noordoosten van de stad (in de staat Maryland). Ondergronds stadsspoorwegnet (metro).

De stad is zetel van een rooms-katholiek aartsbisschop en er zijn verschillende universiteiten, w.o. Georgetown University (gesticht 1795), George Washington University (1821), Howard University (1867), Catholic University of America (1884) en American University (1891) en voorts nog een groot aantal andere onderwijsinstellingen.

De stad herbergt ook enkele zeer grote bibliotheken, met als grootste de Library of Congress en voorts de nationale archieven (officiële documenten en correspondentie van de federale regering, o.m. de Declaration of Independence en de Constitution). De Folger Shakespeare Library herbergt de grootste verzameling werken van en over de Engelse dichter William Shakespeare. Van belang voor het culturele leven van de stad is in de eerste plaats de Smithsonian Institution, een instelling waaronder o.m. ressorteren: The United States National Museum (waarin samengebracht het Museum of Natural History en het Museum of History and Technology), het Bureau of American Ethnology, het National Zoological Park en het Astrophysical Observatory (in Cambridge, Mass.); de bibliotheek van de Smithsonian Institution is ondergebracht in de Library of Congress. Van de musea voor beeldende kunst moet in de eerste plaats genoemd worden de National Gallery of Art (waarvan de kern wordt gevormd door de collectie van de industrieel Andrew William Mellon, 1855-1937), geopend in 1941 en in 1978 uitgebreid met een architectonisch zeer opvallend tentoonstellingsgebouw (door Ieoh Ming Pei).

Andere belangrijke collecties zijn de National Collection of Fine Arts (die in 1968 een nieuw museum voor Amerikaanse kunst uit de 18de, 19de en 20ste eeuw opende), De Freer Gallery of Art (oosterse kunst), de National Portrait Gallery, de Corcoran Gallery, de Phillips Collection, het National Museum of African Art (1987), Arthur M. Sackler Gallery (1987; oosterse kunst), de collectie van Dumbarton Oaks en het in 1974 geopende Hirshhorn Museum and Sculpture Garden (19de- en 20ste-eeuwse kunst, bijeengebracht door de in 1982 overleden miljonair J.H. Hirshhorn). Andere belangrijke musea zijn het grote National Air and Space Museum (1976) en het in 1993 geopende United States Holocaust Memorial Museum. Aan de oorlog in Vietnam herinnert het Vietnam Veterans Memorial. Ook voor de gevallenen tijdens de oorlog in Korea is een monument opgericht. D

e stad is zetel van het National Symphony Orchestra (gesticht 1931), de Washington Opera Society en de Washington Ballet Society. Er zijn diverse theaters, waaronder het Lisner Auditorium, National Theatre en het John F. Kennedy Center for the Performing Arts (thuisbasis van het National Symphony Orchestra; ook voor opera-, ballet- en toneelopvoeringen).

Stadsbeeld

De stad is gebouwd op een door president George Washington, daartoe in 1790 gemachtigd door het Congres, uitgekozen plaats (toen behorend tot Maryland). Majoor Pierre L’Enfant, een Frans ingenieur, werd belast met het ontwerp, dat na zijn ontslag (1792) met wijzigingen werd uitgevoerd. In 1800 was de stad zover gereed dat het eerste contingent ambtenaren er zijn intrek kon nemen. De stad is zeer ruim van aanleg, met veel parken, plantsoenen en bomen. De ruggengraat van Washington wordt gevormd door het middendeel van Pennsylvania Avenue, met aan het ene (oostelijke) uiteinde het mede door zijn koepel zeer opvallende Capitool (1793 vv.; ontwerp van Sir William Thornton), zetel van het Huis van Afgevaardigden en de Senaat, en aan het andere uiteinde het Witte Huis (1792 vv.; ontwerp van J. Hoban), de officiële residentie van de president van de Verenigde Staten.

Op enkele uitzonderingen na (o.a. gebouwen van de Smithsonian Institution en de Library of Congress) zijn ook vrijwel alle andere openbare gebouwen in classicistische stijl, zoals het gebouw van het Hooggerechtshof (Supreme Court), het Washington Monument en het Lincoln Memorial (H. Bacon, 1914-1922); tot ca. 1950 bleef het classicisme de dominerende stijl door officiële voorschriften. De enorme Washington National Cathedral in gotische stijl, met de bouw waarvan in 1907 werd begonnen, is in 1990 voltooid. In 1997 werd het monument voor Franklin Delano Roosevelt voltooid. Opvallende bouwwerken uit later tijd zijn het John F. Kennedy Center (1971), het Hirshhorn Museum (1974; architect G. Bunshaft) en de uitbreiding ( ‘East Building’, 1978; Ieoh Ming Pei) van de National Gallery of Art.

In de 19de eeuw werd afgeweken van het oorspronkelijke stadsplan: spoorwegen en straten doorkruisten kriskras de fraaie opzet. In 1901 benoemde de regering echter een commissie die teruggreep op de plannen van de ontwerper; veel van de oorspronkelijke schoonheid werd hersteld. Vier bruggen verbinden Washington met de aan de overzijde van de Potomac (in Virginia) gelegen voorstad Arlington, waar o.m. het Pentagon (ministerie van Defensie) en de nationale begraafplaats (Arlington National Cemetery) zijn gelegen.

Geschiedenis

Toen de Amerikaanse republiek tot stand was gekomen (1783), ontstond de behoefte aan een hoofdstad die niet beheerst zou worden door een van de staten, maar waar het federale gezag eigen jurisdictie kon uitoefenen. Twee plaatsen, één in het noorden bij Trenton in New Jersey en één in het zuiden bij Georgetown aan de Potomac, leken het geschiktst. Uiteindelijk werd de zuidelijke plaats gekozen.

Een aantal zuiderlingen beloofde nl. voor de voor het noorden gunstige maatregelen van de minister van Financiën, Alexander Hamilton, te stemmen als van hun kant de noorderlingen akkoord gingen met deze plaats voor de hoofdstad. Aldus werd in 1790 besloten. John Adams was in 1800 de eerste president die in de nieuwe hoofdstad kwam wonen, Jefferson in 1801 de eerste die er geïnaugureerd werd. In 1814 werd de stad door de Britten bezet en alle openbare gebouwen werden verbrand, w.o. het Witte Huis (onder leiding van Hoban zelf weer herbouwd; gereed 1817).

De stad, centrum van het Amerikaanse politieke leven, was sedert ca. 1965 een aantal malen het toneel van massale rellen en protestdemonstraties, o.m. tegen het regeringsbeleid inzake Vietnam.