Inleiding

San Francisco (populaire afk.: Frisco), stad in de Verenigde Staten van Amerika, in de staat Californië, op het uiteinde van een schiereiland tussen de Grote Oceaan en de Baai van San Francisco, die ten noorden van de stad onderling verbonden zijn door een smalle zeestraat, de Golden Gate, met 724?000 inw. inw. (agglom. San Francisco-Oakland: ca. 6 miljoen inw.). De stad is met de overzijde van de Golden Gate verbonden door de 2,8 km lange Golden Gate Bridge (grootste overspanning: 1280 m) en met de aan de overzijde van de Baai van San Francisco gelegen stad Oakland door de via het eiland Yerba Buena lopende, in totaal 12,8 km lange San Francisco-Oakland Bay Bridge. Tot het stadsgebied behoren o.m. de eilanden Alcatraz (voormalige strafgevangenis), Yerba Buena (marineopleidingsbasis) en het kunstmatige Treasure Island.

Functies

De natuurlijke haven van de Baai van San Francisco is de grootste en belangrijkste haven van de westkust van de Verenigde Staten. De industrie omvat o.m. aardolieraffinage, voedings- en genotsmiddelen- (koffie), textiel-, chemische en staalindustrie, scheepsbouw, auto-assemblage en grafische industrie. De stad is ook een belangrijk bank-, verzekerings- en uitgeverscentrum. San Francisco is zetel van een rooms-katholiek aartsbisschop en bezit talrijke onderwijsinstellingen, w.o. de University of San Francisco (gesticht 1855) en San Francisco State University (gesticht 1889).

Van de vele musea kunnen vermeld worden het Palace of the Legion of Honor (beeldende kunst), het M.H. De Young Memorial Museum (kunst en kunstnijverheid), het museum van de Academy of Science, San Francisco Museum of Modern Art (sinds 1995 in een gebouw van Mario Botta), een wassenbeeldenmuseum, het Morrison Planetarium en het Steinhart Aquarium. Er zijn voorts een grote openbare bibliotheek, diverse theaters en een opera. Sedert het begin van de jaren zeventig beschikt San Francisco over een gedeeltelijk ondergrondse stadsspoorweg. Er functioneert ook nog een kabeltram (sinds 1873; hellingen tot 20%).

Stadsbeeld

De aan drie zijden door water omgeven stad (met aan de oostzijde de 5 km lange Embarcadero en aan het noordelijke waterfront de oude havenwijk Fisherman’s Wharf) is gebouwd op een veertigtal heuvels, w.o. Telegraph Hill (met de 64 m hoge Coit Memorial Tower), Russian Hill en Nob Hill (met de 101 m hoge Fairmont Tower). Ten oosten van Nob Hill ligt Chinatown en ten zuiden het Civic Center. In het noordoosten van de stad, nabij de Embarcadero, ligt het Transamerica Pyramid Building, een kantoorgebouw in de vorm van een 260 m hoge piramide (1972), en aan het andere uiteinde van Market Street, in het stadscentrum, het in 1782-1791 door bekeerde Indianen gebouwde kerkje van de missiepost uit 1776 (Mission Dolores). Market Street is na het gereedkomen van het Rapid Transit System in 1974 vrijwel volgebouwd met torenflats. Ten zuiden van dit stadscentrum zijn in de jaren zeventig en tachtig grootschalige stadsvernieuwingsprojecten uitgevoerd. Hier ligt o.a. het George R. Moscone Convention Center (1981).

Geschiedenis

In 1776 werd op de plaats van het huidige San Francisco door de Spanjaarden vanuit Mexico de eerste missiepost gesticht, die een armzalig bestaan leidde. Pas de vestiging van een handelspost door de Amerikaanse walvisvaarders in 1835 betekende het begin van een opbloei van de plaats. In 1846, tijdens de oorlog tussen de Verenigde Staten en Mexico, plantten Amerikaanse mariniers er de vlag van de Verenigde Staten en enkele jaren later begon de zeer snelle uitbreiding ten gevolge van de ‘goldrush’ van 1849, gevolgd door een tweede toestroming, toen de zilvermijnen in Nevada ontdekt werden (1859). Definitieve verbinding met het oosten kwam tot stand door de aanleg van de Union Pacific Railroad. Op 18 april 1906 werd de stad getroffen door een ernstige aardbeving, die ruim 500 slachtoffers eiste en een groot deel van de stad verwoestte. In 1989 werd de stad opnieuw door een grote aardbeving getroffen (ca. 60 slachtoffers).

Na het midden van de jaren vijftig was San Francisco (met New York) de bakermat en het ‘Mekka’ van diverse vormen van tegencultuur (o.m. beat generation en flower power).

Bekijk foto’s van San Francisco