verkiezingen-amerika-2016

bernie-sandersJong en hip America is enthousiast voor #feeltheBern. Bernie Sanders (74), de zelfbenoemd ‘democratisch socialist’.

De voormalig onafhankelijk Senator voor de staat Vermont oefent een onverwacht grote aantrekkingskracht uit op jonge stemmers, én op onafhankelijke kiezers die in sommige staten mogen meestemmen bij de voorverkiezingen. Sanders houdt soms toespraken van anderhalf uur, zijn haar is onverzorgd, zijn armgebaren zijn wild. Hij richt zich tegen de Democratische partijelite. Het linkse populisme van Sanders kapitaliseert op de Democratische woede over economische ongelijkheid, en is vooral gericht tegen graaiende bedrijven. Maar veel kiezers zijn ook boos op het politieke establishment waar Sanders, als langzittend Congreslid, deel van uitmaakt. Ook al pleit hij nog zo hard voor een revolutie.

Wie is hij?

Bernard Sanders werd in 1941 geboren in New York en groeide op in een joodse wijk in Brooklyn. Als student was hij actief in de burgerrechtenbeweging en liep hij mee met de March on Washington for Jobs and Freedom.

Zijn politieke loopbaan begon in 1971, toen hij zich aansloot bij de Liberty Union Party in Vermont, een partij die zich verzette tegen de Vietnamoorlog. Sanders, inmiddels 74 jaar, is nu senator in de staat Vermont.

Hoe profileert hij zich?

Sanders maakte 30 april bekend dat hij het opneemt tegen Hillary Clinton. Hij profileert zich als de Robin Hood onder de kandidaten: hij wil de macht en de rijkdom van de finaciële elite beknotten ten guste van de armen. In zijn eigen woorden: “Ik heb er vertrouwen in dat gewone Amerikanen een fundamentele verandering willen en dat de overheid voor die groep aan de slag gaat, en niet alleen maar voor miljardairs.” Zijn toespraken gaan niet over hoe groots Amerika is. Hij is juist lovend over Europa. “Daar is nog betaalbare gezondheidszorg, fatsoenlijk ouderschapsverlof en goedkoop hoger onderwijs. Wij zijn de enige westerse democratie waar dat maar niet lukt.” Dat Sanders de jonge generatie zo aanspreekt, komt doordat hij zijn ‘socialisme’ paradoxaal genoeg combineert met libertaire standpunten: pro wapenbezit, voor het homohuwelijk, voor abortus.

Maakt hij kans?

De 74-jarige senator is onverwacht de grootste uitdager is geworden van Hillary Clinton, constateerde NRC-correspondent Guus Valk begin september. In de staten Iowa en New Hampshire scoort hij volgens sommige peilingen hoger dan Clinton. Sanders was bij het begin van de campagne nauelijks bekend, inmiddels trekt stadions met 20.000 toeschouwers. In het najaar van 2015 piekte Sanders in de peilingen, daarna zakte zijn populariteit weer wat, maar in de laatste weken voor de eerste voorverkiezingen maakt hij een opmerkelijke terugkeer.

Wat zijn zijn standpunten?

Sanders wil een universele zorgverzekering die verder gaat dan Obamacare. Hij wil sommige gaten in de wapenwetgeving dichten maar is voor het recht om wapens te bezitten. Hij is uitgesproken tegen tussenkomst van de VS in buitenlandse conflicten en voor de ruimhartige opvang van vluchtelingen. Hij is tegen de doodstraf. Hij wil een vergaande belastinghervorming en hogere belasting voor de fossiele energiesector. In zijn eigen woorden: “Het is een schande dat er rijke hedgefundmanagers zijn die een lager belastingtarief betalen dan vrachtwagenchauffeurs of verpleegkundigen omdat ze profiteren van een aantal mazen in de wet.”

Waar komt zijn campagnegeld vandaan?

Sanders heeft 41 miljoen dollar bijeen weten te brengen, voor meer dan 86% afkomstig van kleine, individuele donoren. Maar hij krijgt ook geld van vakbonden.